Funkcje banku centralnego i banków komercyjnych. Proces mnożnikowej kreacji pieniądza.
Funkcje banków
Bank centralny
Ustanawianie środka płatniczego (pieniądza) – Bank centralny ma wyłączne prawo do emisji pieniądza w kraju.
Prowadzenie polityki pieniężnej – Kształtowanie podaży pieniądza poprzez:
Operacje otwartego rynku – Kupno i sprzedaż papierów wartościowych.
Ustalanie stóp procentowych – Określanie stóp procentowych, które wpływają na koszty kredytów i depozytów.
Ustalanie wysokości rezerw obowiązkowych – Określanie minimalnych rezerw, które banki komercyjne muszą utrzymywać.
Banki komercyjne
Pośrednictwo finansowe – Zbieranie depozytów od klientów i udzielanie kredytów.
Kreacja pieniądza bezgotówkowego – Tworzenie pieniądza w formie depozytów na kontach bankowych poprzez udzielanie kredytów.
Regulowanie płatności w imieniu klientów – Przeprowadzanie transakcji płatniczych i rozliczeniowych.
Mnożnikowa kreacja pieniądza
Bank centralny udziela kredytu bankowi komercyjnemu.
Bank komercyjny udziela pożyczki innemu podmiotowi.
Podmiot deponuje pieniądze w innym banku komercyjnym.
Część depozytów trafia do banku centralnego jako rezerwy obowiązkowe.
Proces powtarza się.
W efekcie tworzy się ciąg, w wyniku którego następuje zwielokrotnienie pierwotnego przyrostu pieniądza banku centralnego, czyli banki wielokrotnie pożyczają te same pieniądze.